Mauzoleum rodziny Wollerów

Samson Woller (1819-1900), żydowski wizjoner, tytan pracy i genialny przedsiębiorca jak nikt inny wpłynął na historię Leśnej. Dzięki niemu małe, ciche miasteczko stało się ważnym ośrodkiem przemysłu włókienniczego. To niesamowite, ale dziedzictwo Wollerów dawało chleb mieszkańcom Marklissy, a później Leśnej, łącznie przez 156 lat. Niestety kaplica-mauzolem, w której spoczął zasłużony Woller, jego żona i syn znajduje się w opłakanym stanie. Mimo to obiekt godny jest obejrzenia. Nie zatracił jeszcze wszystkich walorów estetycznych. Nawiązująca do antycznych wzorców forma architektoniczna mauzoleum w zestawieniu z eksponowanym miejscem posadowienia nadal stanowi dumny pomnik osiągnięć „leśniańskiego Samsona” i samego projektanta – znakomitego związanego z Wrocławiem architekta Carla Lüdeckego. Dolną część budowli została przeznaczona na kryptę grobową, w górnej natomiast mieściła się kaplica. Jej ściany i sufit pokrywały polichromie. Całość rozświetlało naturalne światło wpadające przez umieszczony w kopule otwór (oculus). Mauzoleum wzniesiono w 1811 r. Po drugiej wojnie światowej padało ofiarą rabunków, wandalizmu i zaniedbań. Obecnie obiekt czeka na zasłużoną i bardzo potrzebną rewaloryzację.